Algemene Voorwaarden van Onderaanneming

Artikel 1: Definities

1. In deze Algemene Voorwaarden van Onderaanneming hebben de navolgende woorden de navolgende betekenis:

1. “Algemene Voorwaarden van Onderaanneming”: deze Algemene Voorwaarden van Onderaanneming;
2. “Bestek”: de beschrijving van het Werk, de daarbij behorende tekeningen, de voor het Werk geldende voorwaarden, de nota van inlichtingen en het proces-verbaal van aanwijzing;
3. “Opdrachtgever”: statutair gevestigd te …;
4. “Overeenkomst”: een overeenkomst tot aanneming van Werk;
5. “Onderaannemer”: de natuurlijke of rechtspersoon die in opdracht van de Opdrachtgever Werk uitvoert;
6. “UAV”: de Uniforme Administratieve Voorwaarden 1 989;
7. “Werk”: het uit te voeren werk of de te verrichten levering.

Artikel 2: Toepasselijkheid

1. Het Bestek, de Algemene Voorwaarden van Onderaanneming, alsmede de UAV, zijn van toepassing op de totstandkoming, de inhoud en de uitvoering van de Overeenkomst, alsmede op alle overige rechtshandelingen en rechtsbetrekkingen tussen Opdrachtgever en Onderaannemer, tenzij de UAV in het Bestek zijn uitgesloten. In dat geval zijn alleen het Bestek en de Algemene Voorwaarden van Onderaanneming van toepassing.
2. Afwijkende of aanvullende bedingen op het Bestek, de Algemene Voorwaarden van
   Onderaanneming, alsmede de UAV, (inclusief eventuele algemene voorwaarden van
   Onderaannemer) zijn slechts van kracht indien deze schriftelijk door Opdrachtgever zijn aanvaard en gelden alleen voor de desbetreffende Overeenkomst.
3. In het geval de bepalingen van het Bestek, de Algemene Voorwaarden, de UAV en de Overeenkomst tegenstrijdig zijn, geldt de volgende rangorde:
   1. de Overeenkomst
   2. het Bestek
   3. de Algemene Voorwaarden van Onderaanneming
   4. de UAV

Artikel 3: Offerte, aanbod en totstandkoming Overeenkomst

1. Aanvragen van een offerte binden de Opdrachtgever niet en gelden als een uitnodiging tot het doen van een aanbod.
2. Een mondelinge of schriftelijke offerte van de Onderaannemer is een bindend en onherroepelijk aanbod.
3. Een aanbod van de Opdrachtgever bindt de Opdrachtgever slechts indien en voor zover dit aanbod schriftelijk is gedaan.
4. Een Overeenkomst komt tot stand indien en voor zover (l) de Opdrachtgever de offerte van de Onderaannemer schriftelijk accepteert en/of (II) de Onderaannemer schriftelijk binnen [8] werkdagen na dagtekening van het aanbod van de Opdrachtgever dit aanbod onvoorwaardelijk accepteert en/of (III) partijen een schriftelijke Overeenkomst ondertekenen.
5. In het geval genoemd in artikel 3 lid 4 onder (l) geeft de tekst van de offerte de inhoud van de Overeenkomst weer. In het geval genoemd in artikel 3 lid 4 onder (II) geeft de tekst van het aanbod de inhoud van de Overeenkomst weer.
6. De Overeenkomst komt tot stand onder de ontbindende voorwaarden dat het werk, in verband waarmee de Overeenkomst is gesloten, doorgang vindt.

Artikel 4: Meer- en minderwerk

1. Alle werkzaamheden, niet zijnde meerwerk, die noodzakelijk zijn om een compleet werk te kunnen leveren, worden geacht in de aanneemsom te zijn opgenomen.
2. Meer- en minderwerk wordt door de Opdrachtgever alleen in behandeling genomen indien dit kan worden verhaald bij diens opdrachtgever.
3. Opdrachtgever heeft het recht te verlangen dat Onderaannemer meer- c.q. minderwerk verricht.
4. Indien de Onderaannemer meer- of minderwerk constateert, stelt hij de Opdrachtgever hiervan onmiddellijk op de hoogte. Voor eventueel meer- en minderwerk zal de Onderaannemer schriftelijk een offerte zenden aan de Opdrachtgever. Met de uitvoering van meerwerk mag niet eerder worden aangevangen dan nadat de Opdrachtgever dit schriftelijk aan hem heeft opgedragen.
5. De afrekening van het meer- en minderwerk zal plaatsvinden middels een door de Opdrachtgever afgegeven en ondertekende bestelbon.

Artikel 5: Verplichtingen in verband met wet- en regelgeving en andere voorschriften

1. De Onderaannemer wordt geacht bekend te zijn met alle wettelijke regelingen en andere voorschriften, voorwaarden en bepalingen, welke de Opdrachtgever krachtens de door hem met een derde afgesloten aannemingsovereenkomst behoord na te leven en in acht te nemen bij de uitvoering van het werk, waarvan het Werk een onderdeel vormt.
2. De Onderaannemer verplicht zich alle wettelijke en andere voorschriften, voorwaarden en bepalingen, waaronder ook de hierboven bedoelde, voor zover betrekking hebbend op het Werk, na te leven en in acht te nemen.
3. De Onderaannemer is gehouden de verplichtingen uit de CAO voor het bouwbedrijf na te komen, tenzij op de werknemers van de Onderaannemer een andere CAO van toepassing is.

Artikel 6: Verplichtingen van de Onderaannemer in verband met de uitvoering van het Werk

1. De Onderaannemer is verplicht de door de Opdrachtgever gegeven orders en aanwijzingen op te volgen.
2. De Onderaannemer is verplicht het Arbo-besluit Bouwplaatsen na te leven.
3. Het is de Onderaannemer niet toegestaan rechtstreeks orders en/of aanwijzingen van de opdrachtgever van de Opdrachtgever (of van diens gemachtigde) te aanvaarden, tenzij de Onderaannemer daartoe een schriftelijke instructie van de Opdrachtgever heeft ontvangen. In dat geval is de Onderaannemer verplicht de door de opdrachtgever van de Opdrachtgever of diens gemachtigde gegeven orders en/of aanwijzingen op te volgen voor zover deze orders en aanwijzingen betrekking hebben op de Overeenkomst.
4. De Onderaannemer is verplicht voor eigen rekening zorg te dragen voor alle, op grond van het Arbo-besluit Bouwplaatsen, vereiste standaard uitrustingsstukken.
5. De Onderaannemer is gehouden om ter zake de uitvoering van het Werk voldoende vakkundig personeel in te zetten.

Artikel 7: Overige verplichtingen Onderaannemer

1. De Onderaannemer is slechts bevoegd het Werk geheel of gedeeltelijk aan een derde over te dragen (waaronder begrepen Onderaanneming) indien Opdrachtgever hiervoor voorafgaande schriftelijke toestemming heeft gegeven. De Onderaannemer blijft jegens de Opdrachtgever verantwoordelijk voor een correcte uitvoering van het Werk overeenkomstig de bepalingen van de Overeenkomst.
2. Indien de Onderaannemer bij de uitvoering van het Werk gebruik wenst te maken van (een) door een derde ter beschikking gestelde werknemer(s), en/of (een) zelfstandige(n) zonder personeel, vraagt hij hiervoor de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Opdrachtgever. Wanneer de Opdrachtgever tegen gebruikmaking van (een) door een derde ter beschikking gestelde werknemer(s), en/of (een) zelfstandige(n) zonder personeel, bezwaar heeft, deelt hij dat binnen redelijke termijn aan de Onderaannemer mede.
3. Bij uitbesteding van het Werk of gebruikmaking van (een) door een derde ter beschikking gestelde werknemer(s), en/of (een) zelfstandige(n) zonder personeel als bedoeld in het voorgaande lid is de Onderaannemer verplicht:
   1. de administratieve voorschriften ex art. b lid 8 respectievelijk art. a lid 1 Coördinatiewet Sociale Verzekering na te leven;
   2. een administratie te voeren waaruit blijkt dat derden, zoals bedoeld in dit lid, voldoen aan de verplichtingen zoals omschreven in artikel 5 van deze Algemene Voorwaarden van Onderaanneming.
   3. een administratie te voeren waaruit blijkt dat de zelfstandige(n) zonder personeel, zoals bedoeld in dit lid, beschik(t)(ken) over een geldige Verklaring Arbeids Relatie Winst uit
      Onderneming;
   4. de Opdrachtgever, op eerste verzoek, inzage te geven in de onder sub a, b en c genoemde administraties.
4. Het is de Onderaannemer verboden om het in de Onderaannemingssom begrepen bedrag aan verschuldigde premies, sociale verzekeringswetten en loonheffing te cederen, te verpanden of, onder welke titel dan ook, in eigendom over te dragen.

Artikel 8: Rechtstreekse prijsaanbieding

1. Het is de Onderaannemer niet toegestaan vanaf het tot stand komen van de Overeenkomst aan de opdrachtgever van de Opdrachtgever prijsaanbieding te doen voor werk dat te beschouwen is als een uitbreiding of wijziging van het werk van de Opdrachtgever, behoudens voorafgaande schriftelijke toestemming van de Opdrachtgever.

Artikel 9: Aanvang van het Werk; uitvoeringsduur

1. De Opdrachtgever dient ervoor te zorgen dat de Onderaannemer zijn werkzaamheden kan aanvangen op de in de Overeenkomst bepaalde dag.
2. Indien het niet mogelijk is dat de Onderaannemer op de in de Overeenkomst bepaalde dag zijn werkzaamheden aanvangt, is de Opdrachtgever verplicht de Onderaannemer zo vroeg mogelijk, doch uiterlijk vijf werkdagen, of zoveel werkdagen als door partijen is overeengekomen, voor de overeengekomen aanvangsdatum te waarschuwen.
3. Indien de Onderaannemer niet in staat is op de in de Overeenkomst bepaalde dag zijn werkzaamheden aan te vangen, is hij verplicht de Opdrachtgever zo vroeg mogelijk, doch uiterlijk vijf werkdagen, of zoveel werkdagen als door partijen is overeengekomen, voor de overeengekomen aanvangsdatum te waarschuwen.
4. De Onderaannemer heeft alleen recht op verlenging van de uitvoeringstermijn c.q. van de opleveringstermijn wanneer door overmacht, door voor rekening van de Opdrachtgever komende omstandigheden, of door wijziging in de Overeenkomst dan wel in de voorwaarden van de uitvoering, niet van de Onderaannemer kan worden gevergd dat het aan hem opgedragen werk binnen de in de overeenkomst bepaalde termijn wordt opgeleverd.
5. Indien de aanvang of de voortgang van het aan de Onderaannemer opgedragen Werk wordt vertraagd door, voor rekening van de Onderaannemer, komende omstandigheden, dient de daaruit voor de Opdrachtgever voortvloeiende schade, niet zijnde schade wegens overschrijding van de uitvoeringstermijn c.q. van de opleveringstermijn, door de Onderaannemer te worden vergoed.
6. Bij overschrijding van de uitvoeringstermijn c.q. van de opleveringstermijn is de Onderaannemer aan de Opdrachtgever een schadevergoeding wegens te late oplevering verschuldigd gelijk aan de boete of de vertragingsschade, welke de Opdrachtgever aan diens opdrachtgever is verschuldigd. De door de Onderaannemer verschuldigde schadevergoeding kan worden verrekend met hetgeen de Opdrachtgever de Onderaannemer verschuldigd is.

Artikel 10: Inrichting werkterrein; aan de Onderaannemer ter beschikking gestelde zaken

1. De Opdrachtgever zorgt voor een goede toegankelijkheid en begaanbaarheid van het bouwterrein waar het Werk dient te worden verricht.
2. Materialen, gereedschappen, tekeningen, schetsen, berekeningen, studies en soortgelijke zaken die door de Opdrachtgever aan de Onderaannemer ter beschikking zijn gesteld, dan wel door de Onderaannemer in opdracht van Opdrachtgever worden geproduceerd of ontwikkeld, zijn of worden eigendom van de Opdrachtgever. De Onderaannemer heeft in dit verband geen recht op retentie.
3. De zaken als bedoeld in het voorgaande lid, alsmede kopieën hiervan (ongeacht de soort informatiedrager), dienen na uitvoering van de Overeenkomst, alsmede op eerste verzoek van de Opdrachtgever, voor rekening van de Onderaannemer, in goede staat aan de Opdrachtgever te worden geretourneerd.
4. De Onderaannemer zal de zaken, zoals bedoeld in lid 2 van dit artikel, als een goed huisvader beheren en niet voor andere doeleinden dan waarvoor deze bedoeld zijn gebruiken.
5. De Onderaannemer is verplicht de zaken, zoals bedoeld in lid 2 van dit artikel, afgescheiden te bewaren en ze als eigendom van de Opdrachtgever aan te merken.
6. De kosten van verbruik van gas, water en elektriciteit, alsmede eventueel verschuldigd precario, zijn voor rekening van de Opdrachtgever tenzij schriftelijk anders overeengekomen.
7. De Onderaannemer zorgt ervoor dat het afval dat ontstaat bij de uitvoering van het Werk, voor eigen rekening, wordt afgevoerd van het werkterrein.
8. Het gevaarlijke afval dat ontstaat bij de uitvoering van het Werk, dient door de Onderaannemer en voor zijn rekening te worden afgevoerd van het werkterrein en te worden gedeponeerd op een daartoe bestemde plaats onder toezicht van de daartoe bevoegde instantie(s).
9. De Onderaannemer accepteert bij aanvang van de werkzaamheden de ondergrond als zijnde geschikt, waardoor reclameren achteraf niet mogelijk is.
10. De Onderaannemer krijgt van de Opdrachtgever toegang tot het werkterrein, de onderaannemer is verantwoordelijk voor een deugdelijke opslag van ter beschikking gestelde materialen en materieel tijdens en buiten werkuren.
11. Uiterlijk 10 werkdagen véér aanvang van het werk plegen vertegenwoordigers van de
    Opdrachtgever en van de Onderaannemer overleg over de locatie en de capaciteit van de aan de Opdrachtgever ter beschikking te stellen zaken, alsmede over de periode waarin die zaken door de Onderaannemer gebruikt kunnen worden.

Artikel 11: Verzekeringen, schadegevallen

1. De Onderaannemer is meeverzekerd onder de C.A.R.-polis van de Opdrachtgever of diens opdrachtgever. Met terzijdestelling van hetgeen hieromtrent eventueel in het bestek of anderszins met de Opdrachtgever of diens opdrachtgever is overeengekomen, zal de Opdrachtgever of diens opdrachtgever de Onderaannemer uitsluitend toegang tot zijn C.A.R.-verzekering verlenen voor schade aan het aan de Onderaannemer opgedragen werk (of de daarvoor bestemde materialen) en voor die zaken die de Onderaannemer ter uitvoering van de opgedragen werkzaamheden daadwerkelijk in bewerking heeft indien en voor zover de Onderaannemer hiervoor zelf niet verzekerd is of zou zijn geweest indien deze bepaling niet had bestaan. Het eventueel van toepassing zijnde eigen risico zal voor rekening van de Onderaannemer zijn. De Onderaannemer dient de Opdrachtgever of diens opdrachtgever te vrijwaren voor alle schade die verband houdt met de opgedragen werkzaamheden. Het transportrisico, inclusief het risico van laden en lossen, van leveranties door de Onderaannemer van en naar de plaats van verwerking zijn voor rekening van de Onderaannemer.
2. De Onderaannemer verklaart met betrekking tot het in te zetten (WAM-plichtig) materieel, gehuurd door of in eigendom toebehorend aan de Onderaannemer het volgende: de Onderaannemer vrijwaart alle bij de bouw betrokken partijen tegen aanspraken van derden inzake alle schade die verband houdt met de opgedragen werkzaamheden; in de aansprakelijkheidspolis(sen) voor het werkmaterieel van de Onderaannemer dient haar opdrachtgever(s) als meeverzekerde partij te zijn opgenomen; in de aansprakelijkheidspolis(sen) voor het werkmaterieel van de Onderaannemer dienen geen dekkingsbeperkingen en/of hogere eigen risico’s dan € 1 .000,- te zijn opgenomen inzake kabel- [leidingschaden of regiefouten. Dit dient ook het geval te zijn indien sprake is van onvoldoende preventieve maatregelen door onverschillig welke bij de werkzaamheden betrokken partij; in de aansprakelijkheidspolis(sen) voor het werkmaterieel van de Onderaannemer dienen geen beperkingen of uitsluitingen inzake vrijwaringaanspraken te zijn opgenomen.
3. Met terzijdestelling van wat hieromtrent in het bestek of anderszins is overeengekomen, zal de Onderaannemer dienen te beschikken over een deugdelijke Aansprakelijkheidsverzekering ter dekking van zijn aansprakelijkheid voor de uit te voeren werkzaamheden, voortvloeiende uit deze overeenkomst. Het minimaal verzekerde bedrag dient € 2.500.000,- per gebeurtenis te zijn. Bovendien dient de Onderaannemer de Opdrachtgever te vrijwaren voor alle schadeclaims van derden voortvloeiende uit of verband houdende met de opgedragen werkzaamheden. Indien voor de Opdrachtgever daaraan kosten verbonden zijn, erkent de Onderaannemer deze kosten als zijn kosten, welke kosten direct opeisbaar zijn.
4. De Onderaannemer zal op verzoek van de Opdrachtgever polis bladen ter beschikking hebben die aan de Opdrachtgever en diens opdrachtgever voldoende bewijs leveren dat alle gevraagde verzekeringen tot één maand na afloop van de onderhoudstermijn van kracht zijn.
5. De Onderaannemer blijft volledig aansprakelijk voor alle lichamelijk letsel, eventueel de dood ten gevolge hebbende, toegebracht door een daad of nalatigheid van zijn personeel of het personeel van de door hem bij de leverantie/uitvoering ingeschakelde derden, zo ook voor de aanspraken die voor hem of dit personeel zullen ontstaan op grond van de Nederlandse wet.
6. De Onderaannemer vrijwaart de Opdrachtgever van enige aansprakelijkheid in deze en indien voor Opdrachtgever daaraan kosten verbonden zijn, dan erkent Onderaannemer deze kosten als zijn kosten, welke kosten direct opeisbaar zijn.
7. Indien er sprake is van grove nalatigheid dan wel onzorgvuldig handelen door de Onderaannemer, vervallen alle rechten van de Onderaannemer onder de CAR-polis en komen alle kosten met betrekking tot het betreffende schadegeval, alsmede het eigen risico, voor rekening van de Onderaannemer.
8. De Onderaannemer kan de Opdrachtgever niet verantwoordelijk stellen voor diefstal van en/of vernielingen aan leveranties, werkzaamheden en/of gereedschappen en materieel.
9. Het op het bouwterrein aanwezig hulpmateriaal van de Onderaannemer, zoals gereedschappen en ingezet materieel, hetzij eigen materieel, hetzij door hem ingehuurd, is nadrukkelijk niet meeverzekerd op de CAR-verzekering van de Opdrachtgever. De Onderaannemer dient hiervoor zelf zorg te dragen.

Artikel 12: Afdracht premies sociale verzekeringswetten en loonheffing

1. De Opdrachtgever kan in de Overeenkomst regelen dat de bedragen, betrekking hebbende op artikel 12.3, worden betaald aan de Onderaannemer door overmaking op diens geblokkeerde rekening in de zin van de Wet Ketenaansprakelijkheid. De Onderaannemer zal aan de
   Opdrachtgever alle in dit verband benodigde medewerking verlenen, waaronder het bijhouden van de benodigde administratie zoals bedoeld in, onder meer, de Wet Ketenaansprakelijkheid.
2. Onverminderd het bepaalde in artikel 12 lid 1 is de Opdrachtgever te allen tijde bevoegd de in artikel 12.1 bedoelde bedragen van de waarde van de Overeenkomst in te houden en namens de Onderaannemer rechtstreeks aan de betrokken bedrijfsvereniging respectievelijk de ontvanger van de directe belastingen te voldoen.
3. De Onderaannemer alsmede alle ter zake van de Overeenkomst door hem in te schakelen derden en onderaannemers zullen de ter zake verschuldigde sociale premies, BTW en loonbelasting, inclusief premies volksverzekering en alle andere wetten, beschikkingen en besluiten van overheidswege welke hierop betrekking hebben, voldoen. De Onderaannemer vrijwaart de Opdrachtgever voor alle aanspraken uit dien hoofde, en stelt de Opdrachtgever ter zake volledig schadeloos.
4. Indien de Opdrachtgever gebruik maakt van in lid 1 en 2 van dit artikel omschreven rechten, is hij voor de daar bedoelde bedragen jegens de Onderaannemer gekweten.

Artikel 13: Eindafrekening

1. Tenzij anders is overeengekomen, zal de Onderaannemer binnen vier weken na gereedkomen van zijn werkzaamheden zijn factuur ter zake van het hem nog toekomende bij de Opdrachtgever indienen.
2. De eindafrekening zal niet eerder worden betaald dan nadat de Onderaannemer aan al zijn contractuele verplichtingen heeft voldaan. Daaronder wordt ook verstaan het afgeven van de vereiste of anderszins overeengekomen garantiebewijzen, revisiegegevens en/of onderhoudsvoorschriften en -adviezen.

Artikel 14: Aansprakelijkheid

1. De Onderaannemer is aansprakelijk voor alle directe en indirecte schade die de Opdrachtgever of derden, inclusief alle betrokken functionarissen, directeuren en medewerkers, lijden of zullen lijden als gevolg van of in verband met de uitvoering van de Overeenkomst door de Onderaannemer, diens personeel, of een andere (rechts)persoon die door de Onderaannemer is ingeschakeld, ongeacht door wie de schade is veroorzaakt, behoudens en voor zover de schade het rechtstreekse gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de bedrijfsleiding van de Opdrachtgever. De te vergoeden schade omvat, maar is niet beperkt tot, bedrijfsschade, milieuschade, schade aan materialen, materieel en andere zaken, letselschade, gerechtelijke en buitengerechtelijke kosten, kosten van arbitrage en kosten van rechtsbijstand.
2. De Onderaannemer vrijwaart de Opdrachtgever volledig tegen alle aanspraken van derden tot vergoeding van schade die is ontstaan als gevolg van of in verband met de uitvoering van de Overeenkomst, behoudens indien en voor zover de schade het rechtstreekse gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de bedrijfsleiding van de Opdrachtgever. De Onderaannemer zal de Opdrachtgever ter zake volledig schadeloos stellen.
3. Behoudens in geval van schade die rechtstreeks het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de bedrijfsleiding van de Opdrachtgever, is de Opdrachtgever niet aansprakelijk voor enige schade die de Onderaannemer of diens personeel lijden.
4. In het geval de Opdrachtgever, ondanks het bepaalde in de Overeenkomst, aansprakelijk is voor schade jegens de Onderaannemer of een derde, is de aansprakelijkheid van de Opdrachtgever beperkt tot het bedrag dat in het betreffende geval uit hoofde van de door haar afgesloten verzekering wordt uitbetaald, vermeerderd met het bedrag van het onder de verzekering toepasselijke eigen risico.

Artikel 15: Tekortkoming en ontbinding

1. In het geval de Onderaannemer, ondanks een schriftelijke ingebrekestelling, waarbij een redelijke termijn is gegund, niet, althans niet op genoegzame wijze en/of niet tijdig voldoet aan één of meer verplichtingen voortvloeiende uit de Overeenkomst, is de Onderaannemer verplicht de schade die de Opdrachtgever hierdoor lijdt te vergoeden, tenzij er sprake is van overmacht. De Opdrachtgever is, in het geval zoals hiervoor bedoeld, of in het geval de Onderaannemer hiervoor schriftelijke toestemming heeft verleend, gerechtigd het Werk naar eigen goedvinden te herstellen of te laten herstellen. De daaraan verbonden kosten zijn voor rekening van de Onderaannemer. Herstel van het Werk laat de overige verplichtingen van de Onderaannemer, voortvloeiende uit de Overeenkomst, onverlet.
2. De Opdrachtgever is gerechtigd om, zonder nadere ingebrekestelling, met onmiddellijke ingang, bij schriftelijke kennisgeving, zonder tot enige schadevergoeding gehouden te zijn en onverminderd de overige contractuele en wettelijke rechten, de uitvoering van haar verplichtingen ingevolge de Overeenkomst geheel of gedeeltelijk op te schorten en/of de Overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden indien:
   1. de Onderaannemer, ondanks een schriftelijke ingebrekestelling, waarbij een redelijke termijn is gegund, niet, althans niet op genoegzame wijze en/of niet tijdig voldoet aan één of meer verplichtingen voortvloeiend uit, of verband houdend met, de Overeenkomst;
   2. de Onderaannemer surseance van betaling aanvraagt of aan haar surseance van betaling wordt verleend;
   3. het faillissement van de Onderaannemer wordt aangevraagd of de Onderaannemer is staat van faillissement wordt verklaard;
   4. de Onderaannemer een onderhands akkoord aanbiedt aan diens schuldeisers;
   5. de onderneming van de Onderaannemer wordt geliquideerd of wordt gestaakt;
   6. de zeggenschap over de onderneming van de Onderaannemer wijzigt;
   7. de onderneming van de Onderaannemer geheel of gedeeltelijk aan een derde wordt vervreemd;
   8. op een aanmerkelijk deel van het vermogen van de Onderaannemer beslag wordt gelegd en dit beslag niet binnen één maand is opgeheven, tenzij dit beslag de uitvoering van de Overeenkomst niet verhindert.

Artikel 16: Overmacht

1. Indien partijen door overmacht (“een niet toerekenbare niet nakoming”) niet aan hun verplichtingen jegens elkaar kunnen voldoen, wordt de nakoming van die verplichtingen opgeschort voor de duur van de toestand van overmacht.
2. Aan de zijde van de Onderaannemer, kunnen, onder meer, de volgende omstandigheden een beroep op overmacht niet rechtvaardigen: niet of te late nakoming door leveranciers, onderaannemers, of andere door de Onderaannemer ingeschakelde derden, tekort aan materialen of arbeidskrachten, staking, ziekte van personeel.

Artikel 17: Geheimhouding

1. Zowel tijdens als na afloop van een Overeenkomst houdt de Onderaannemer al hetgeen haar omtrent de (bedrijfsvoering van) Opdrachtgever en/of het Werk ter kennis is gekomen geheim, en maakt deze niet bekend aan derden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Opdrachtgever, met uitzondering van derden die door de Onderaannemer, in overeenstemming met het bepaalde in de Overeenkomst, bij de uitvoering van de Overeenkomst worden ingeschakeld.
2. De geheimhoudingsplicht, zoals bedoeld in dit artikel, heeft tevens betrekking op informatie vervat in rapporten, tekeningen, ontwerpen en/of andere documenten die de Opdrachtgever aan de Onderaannemer ter beschikking stelt dan wel speciaal voor de Opdrachtgever worden samengesteld in het kader van de Overeenkomst.
3. De Onderaannemer legt aan haar directie, personeelsleden en eventuele ingeschakelde derden een zelfde plicht tot geheimhouding op als bedoeld in dit artikel, en staat ervoor in dat deze (rechts)personen zich houden aan de geheimhoudingsplicht.
4. De geheimhoudingsplicht, zoals omschreven in dit artikel, blijft bestaan na het einde van de Overeenkomst.

Artikel 18: Geldigheid

1. Indien één of meer bepalingen van een Overeenkomst niet rechtsgeldig blijken te zijn, zal de Overeenkomst voor het overige van kracht blijven. Partijen zullen over de bepalingen, welke niet rechtsgeldig zijn, overleg plegen, teneinde een vervangende regeling te treffen die wel rechtsgeldig is en zoveel mogelijk aansluit bij de strekking van de te vervangen regeling.

Artikel 19: Toepasselijk recht en arbitrage

1. De Algemene Voorwaarden van Onderaanneming, de Overeenkomst en andere overeenkomsten die voortvloeien uit of in verband staan met de Overeenkomst worden uitsluitend beheerst door Nederlands recht.
2. Het Verdrag van de Verenigde Naties inzake internationale koopovereenkomsten voor goederen
   (CSG-Wenen, 1 1 april 1980) is niet van toepassing op de Algemene Voorwaarden voor Onderaanneming, de Overeenkomst of andere overeenkomsten die voortvloeien uit of verband houden met de Overeenkomst.
3. Alle geschillen – daaronder begrepen die, welke slechts door één der partijen als zodanig worden beschouwd – welke zich voordoen in verband met de Overeenkomst, met de Algemene Voorwaarden van Onderaanneming of andere overeenkomsten die voortvloeien uit of verband houden met de Overeenkomst, zullen worden beslecht op de wijze zoals is voorzien in de overeenkomst tussen de Opdrachtgever en diens opdrachtgever.
4. Tenzij in de overeenkomst tussen de Opdrachtgever en diens opdrachtgever anders is bepaald, worden de in lid 3 van dit artikel bedoelde geschillen met uitsluiting van de gewone rechter beslecht door arbitrage overeenkomstig de regelen beschreven in de statuten van de Raad van Arbitrage voor de Bouw, zoals deze ten tijde van de totstandkoming van deze Overeenkomst luiden, behoudens in geval van het nemen van conservatoir maatregelen en de voorzieningen om deze in stand te houden, het voeren van een kort geding en behoudens de in het vijfde lid omschreven bevoegdheid en behoudens het geval in de overeenkomst tussen de Opdrachtgever en diens opdrachtgever anders is bepaald.
5. In afwijking van het in het vierde lid van dit artikel bepaalde kunnen geschillen, welke tot de competentie van de rechtbank, sectie kanton, behoren, ter keuze van de meest gerede partij ter beslechting aan de bevoegde kantonrechter worden voorgelegd.

Artikel 20: Slotbepaling